زنیان
نام تجاری گیاه:
Ajwain
نام علمی گیاه:
.Trachyspermum ammi L
تاریخچه:
منشأ این گیاه به احتمال زیاد، مصر است و اکنون در سرتاسر خاورمیانه پرورش داده می شود. این گیاه بسیار قدیمی، همانند بسیاری از دیگر ادویه ها، مصرف دارویی داشته است.
خواص:
1- بهبود عملکرد دستگاه گوارش
زنیان حاوی مقادیر زیادی تیمول است که با سرعت بخشیدن به عمل هضم، به بهبود سوء هاضمه و نفخ کمک می کند و از حالت تهوع می کاهد. براساس مقاله ی منتشر شده در Journal of Natural Remedies ، ثابت شده است که زنیان باعث تحریک ترشح اسیدهای معده و کمک به هضم می شود و می تواند زمان انتقال غذا در دستگاه گوارش را کاهش دهد. همچنین باعث افزایش تأثیر آنزیم های لیپاز و آمیلاز لوزالمعده می شود.
2- بهبود عملکرد مجاری تنفسی و ریه
براساس مقاله ی منتشر شده در ژورنال Journal of Natural Remedies ، در یک آزمایش بالینی، اثر عصاره ی آبی بذر زنیان بر تعداد سرفه ها، بررسی شد. برپایه ی نتایج این آزمایش، بذر زنیان به طور چشمگیری از تعداد سرفه ها کاست. در پژوهش دیگری، با بررسی اثر زنیان بر بیماران آسمی، مشاهده شد که عصاره ی این گیاه اثر مثبت بر مجاری عبور هوا داشت و اثر آن با داروی تئوفیلین قابل مقایسه بود. مطالعات دیگر، اثر بازدارندگی عصاره و اسانس زنیان بر پذیرنده های هیستامین(H1) در نای خوکچه های هندی را نشان دادند. به اعتقاد محققان، اثر تسکین دهندگی زنیان بر تنفس می تواند به دلیل وجود کارواکرول در آن باشد.
3- بهبود عملکرد کبد
در مقاله ای در ژورنال Journal of Ethnopharmacology ، نتایج بررسی اثر حفاظتی زنیان بر کبد موش های سوری ذکر شده است. در این مقاله آمده است که عصاره ی متانولی زنیان از کبد موش های سوری در برابر اثر منفی پاراستامول محافظت کرد و طی آسیب کبدی سبب تعدیل آنزیم های کبدی، آلکالین فسفاتاز (ALP) و آمینوترانسفرازها (AST و ALT)، هم شد. مقاله ی دیگری در ژورنال Food and chemical toxicology نتایج حاصل از آزمایشی را نشان می دهد که در آن اثرِ عصاره ی زنیان بر مسمومیت کبدی ناشی از هگزاکلروسیکلوهگزان (HCH) در موش های صحرایی بررسی شد. در این پژوهش مشاهده شد که کاربرد HCH در موش ها منجر به افزایش پراکسیداسیون چربی و کاهش میزان گلوتاتیون، کاهش فعالیت آنزیم سوپراکسیددسموتاز، کاتالاز و گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز در کبد شدکه همگی تغییرات نامطلوبی در این عضو بدن هستند. خوراندن عصاره ی زنیان به موش ها، با کاهش میزان پراکسیدهای چربی در کبد و افزایش فعالیت آنزیم های نامبرده اثر سمی HCH را از بین برد.
4- تنظیم کلسترول خون
در پژوهشی مشاهده شد که در شرایط in vivo (درون شیشه ای)، پودر بذر زنیان اثر مثبتی بر پروفایل چربی داشت و از میزان کلسترول کل، کلسترول بد و تری گلیسرید ها کاست. نتایج حاصل از بررسی اثر زنیان بر میزان چربی خون بیماران مبتلا به چربی خون بالا که در مقاله ای در ژورنال Journal of Drug Delivery and Therapeutics منتشر شد هم حاکی از آن است که مصرف بذر زنیان منجر به کاهش میزان کلسترول بد و افزایش مقدار کلسترول خوب شد. به گفته ی نویسندگان این مقاله، نیاسین و تیمول زنیان از ترکیبات مؤثر بر میزان کلسترول و حفظ سلامت قلب و عروق هستند. آنها معتقدند سازوکار اثر زنیان بر کاهش کلسترول می تواند اثر این گیاه بر کاهش گردش انتروهپاتیک(جریان مواد بین کبد و روده) کبد باشد.
5- ضد درد
براساس یافته های حاصل از پژوهشی که در مجله ی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران منتشر شد، مصرف زنیان از میزان درد مزمن ناشی از فرمالین در موش های صحرایی کاست. به اعتقاد محققان، اثر ضد دردی مشاهده شده ی عصاره ی گیاه زنیان در این تحقیق ممکن است مربوط به اثر تیمول و اسیدهای چرب ضروری، در عصاره ی این گیاه باشد که هردو موجب فعال شدن سیستم کولینرژیکی در سیستم عصبی مرکزی می شوند. سیستم کولینرژیک یکی از چند سیستم تعدیل کننده ی درد است که موجب مهار دردهای تونیکی و مداوم می شود.
پژوهشگران در تحقیقی که نتایج آن در ژورنال Journal of Pharmacy منتشر شد با بررسی اثر زنیان بر میزان درد حیوانات آزمایشگاهی دریافتند که عصاره الکلی زنیان می تواند به عنوان ماده ضد درد به کار رود. اثر ضد دردی عصاره زنیان در این مطالعه، سریع و طولانی مدت بود. این عصاره حاوی ترکیباتی مانند آلکالوئیدها، فلاونوئیدها، استروئیدها و پلی فنل هاست که خاصیت ضد درد دارند.
6- تسکین زخم معده
اثر داروی امپرازول و عصاره ی هیدروالکلی دانه ی زنیان بر درمان زخم معده ی ناشی از مصرف ایبوپروفن در موش های صحرایی بالغ بررسی شد و نتایج نشان دادند که عصاره ی دانه ی زنیان به صورت وابسته به دوز موجب بهبودی زخم معده در این حیوانات شد و میانگین تعداد و مساحت زخم های معده در گروه های دریافت کننده ی عصاره به طور چشمگیری کمتر از گروه دریافت کننده ی امپرازول بود. مقدار آنزیم های کبدی نیز در گروه دریافت کننده ی عصاره افزایش یافت. سازوکار اثر عصاره ی دانه ی زنیان در درمان زخم معده روشن نیست ولی از مقایسه ی اثر درمانی آن با داروی امپرازول می توان احتمال داد، عصاره ی زنیان هم مانند این دارو ترشح اسید را در معده تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین ممکن است که عصاره ی زنیان از طریق اثر آنتی اکسیدانی خود نقش موثری در بهبودی زخم معده ایفا کرده باشد.
7- تنظیم فشار خون
در پژوهشی که نتایج آن در ژورنال Journal of Pharmacy Research منتشر شد، عصاره زنیان به طور وابسته به دوز سبب کاهش فشار خون شد. این عصاره، فشار خون را از حدود 6 درصد (با دوز 3 میلی گرم بر کیلوگرم) تا حدود 42 درصد (با دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم) کاهش داد. تیمول موجود در زنیان باعث کاهش فشار خون می شود. این گیاه حاوی ترکیب بلوکه کننده ی کانال های کلسیم است که می تواند توجیهی برای اثر آن در کاهش فشار خون باشد.
مواد موثر:
تیمول، سیمن، آلفاپینن، ديپنتن، گاماترپنین، بتاپینن، میرسن، کارواکرول، ترپینن-4-اُل، کاروون، لیمونن، دیلاپیول، اسیدهای اولئیک، لینولئیک، پالمیتیک و پتروسلینیک
دانستنی ها:
- در قدیم به ویژه در اوایل قرن بیستم، به دلیل محتوای تیمول موجود در زنیان از این گیاه به عنوان ضدعفونی کننده در جراحی ها استفاده می شد.
حد مجاز مصرف:
۲ تا ۳ بار در روز و حدود ۲ گرم در هر بار مصرف.
بهترین زمان مصرف:
۱ تا ۲ ساعت پیش یا پس از غذا(ترجیحا پس از غذا).
عوارض جانبی:
- بارداری وشیردهی: زنیان می تواند باعث انقباض رحم شود و مصرف آن در دوران بارداری توصیه نمی شود. درباره ی بی خطر بودن زنیان برای بانوان شیرده، اطلاعات کافی موجود نیست، پس بهتر است در دوران شیردهی هم، از مصرف این گیاه خودداری شود.
- با اینکه زنیان می تواند در بهبود آنزیم های کبدی موثر باشد، ممکن است سبب تشدید برخی انواع بیماری های کبدی شود.
- جراحی: ممکن است زنیان سرعت لخته شدن خون را کاهش و خطر خون ریزی را افزایش دهد، پس بهتر است ۲ هفته پیش از جراحی مصرف آن را متوقف کنید.
تداخل های دارویی احتمالی:
- کبد برخی داروها را تغییر می دهد و می شکند. زنیان از سرعت شکسته شدن این داروها می کاهد و می تواند سبب بروز اثرات جانبی دارو شود. چنانچه این دسته داروها را استفاده می کنید پیش از مصرف زنیان با پزشکتان مشورت کنید. برخی از این داروها عبارتند از کتوکونازول، ایتراکونازول، فِکسوفنادین و تریازولام.
- مصرف زنیان می تواند با داروهایی که لخته شدن خون را کند می کنند تداخل داشته باشد. زنیان ممکن است از میزان لخته شدن خون بکاهد و مصرف آن به همراه این دسته از داروها می تواند احتمال کبودی و خونریزی را افزایش دهد. برخی از این داروها عبارتند از: آسپرین، دیکلوفناک، ایبوپروفن، ناپروکسن و وارفارین.
- برخی داروها سبب حساسیت به نور خورشید می شوند. زنیان هم می تواند حساسیت به نور خورشید را زیاد کند. مصرف این دو با هم می تواند منجر به ایجاد آفتاب سوختگی یا تاول شود. اگر زنیان را به همراه این داروها مصرف می کنید، وقتی در معرض نور خورشید هستید از کرم ضدآفتاب استفاده کنید و لباس مناسب بپوشید. برخی از این داروها عبارتند از سیپروفلوکساسین، تری متوپریم، تتراسایکلین و متوکسالن.
کاربرد در طب قدیم:
زنیان در طب سنتی به صورت خوراکی به عنوان ضدنفخ، ضد تهوع، ضد کرم، مدر و خلط آور استفاده می شود. خاصیت ضد کرمی زنیان، به ترکیب تیمول آن و خاصیت ضد اسپاسم و ضدنفخ آن به اسانس فرار آن نسبت داده می شود.
منابع:
کمیته تدوین فارماکوپه گیاهی ایران. 1381. فارماکوپه گیاهی ایران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت غذا و دارو. 814 ص.
Bairwa, R., Sodha, R. S., & Rajawat, B. S. (2012). Trachyspermum ammi. Pharmacognosy reviews, 6(11), 56.Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3358968/
Aftab, K., & Usmanghani, K. (1995). Blood pressure lowering action of active principle from Trachyspermum ammi (L.) Sprague. Phytomedicine, 2(1), 35-40. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0944711311800462
Pathak, A. K., Nainwal, N., Goyal, B. M., Singh, R., Mishra, V., Nayak, S., … & Gupta, V. (2010). Pharmacological activity of Trachyspermum ammi: a review. Journal of Pharmacy Research, 3(4), 895-899. Retrieved from https://www.researchgate.net/publicati/311913397_Pharmacological_activity_of_Trachyspermum_ammi_A_Review
Al-khazraji, S. M. The pain decreasing effect of the alcoholic extract of Trachyspermum ammi (L.)(Ajwain) in experimental animals. Retrieved from http://www.iosrphr.org/papers/v7i1V2/D0701022329.pdf
Komeili, G.R., Sargazi, M., Soluki, S., Maaleki, Sh., & Saeidy –Neek, F. (2012). Effect of Hydroalcholic Extract of Carum Copticum Seed on the Treatment of Peptic Ulcer Induced by Ibuprofen in Rats. Ofogh – e -Danesh. GMUHS Journal, 18(2), 12-17. retrieved from http://fa.journals.sid.ir/ViewPaper.aspx?ID=165114
Jalbani, G.A., Hakro, Sh., Murad, Sh., Niaz, Kh., Abdul Qudoos, A., Moeen-Ud-Din, H., & Fatima, A. (2016). Flaxseeds and Ajwain for Primary Hyperlipidemia. Journal of Drug Delivery & Therapeutics, 6(2), 37-39. retrieved from http://jddtonline.info/index.php/jddt/article/download/1203/713
Zarshenas, M. M., Moein, M., Samani, S. M., & Petramfar, P. (2013). An overview on ajwain (Trachyspermum ammi) pharmacological effects; modern and traditional. Journal of natural remedies, 14(1), 98-105. Retreived from http://www.mchemist.com/herborest/pdf/1%20ajwain.pdf
Dwivedi, S.N., Mishra, R.P., & Alava, S. (2012). Phytochemistry, Pharmacological Studies and Traditional Benefits of Trachyspermum ammi (Linn.) Sprague. International Journal of Pharmacy & Life Sciences, 3(5), 1705-1709. retrieved from http://www.ijplsjournal.com/issues%20PDF%20files/may%202012/10.pdf
Zarshenas, M. M., Moein, M., Samani, S. M., & Petramfar, P. (2013). An overview on ajwain (Trachyspermum ammi) pharmacological effects; modern and traditional. Journal of Natural Remedies, 14(1), 98-105.
Carom Seed. My INdiAN Food. retrieved from http://www.my-indian-food.com/CaromSeed.asp
Ajwain. ONLY FOODS. retrieved from http://www.onlyfoods.net/ajwain.html
http://www.thehealthsite.com/diseases-conditions/top-10-health-benefits-of-ajwain/
Find a Vitamin or Supplement,BISHOP’S WEED. WebMD. retrieved from
http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-292-bishop’s%20weed.aspx?activeingredientid=292&activeingredientname=bishop%27s%20weed
Singh, J. (2017, Apr 11). Carom Seeds (Ajwain) Benefits & Side Effects. AYUR TIMES. retrieved from https://www.ayurtimes.com/carom-seeds-ajwain-trachyspermum-ammi-benefits-side-effects/
Anilakumar, K. R., Saritha, V., Khanum, F., & Bawa, A. S. (2009). Ameliorative effect of ajwain extract on hexachlorocyclohexane-induced lipid peroxidation in rat liver. Food and chemical toxicology, 47(2), 279-282. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/23404469_Ameliorative_effect_of_ajwain_extract_on_hexachlorocyclohexane-induced_lipid_peroxidation_in_rat_liver
- Zarshenas, M., Moein, M.R., Mohammadi Samani, S., Petramfar, P. (2014). An Overview on Ajwain (Trachyspermum ammi) Pharmacological Effects; Modern and Traditional. Journal of Natural Remedies, 14(1), 98-105. retrieved from
https://www.researchgate.net/publication/262001210_An_Overview_on_Ajwain_Trachyspermum_ammi_Pharmacological_Effects_Modern_and_Traditional
Jeet, K., Devi1, N., Narender, T., Sunil, T., Lalit, Sh., & Raneev, T. (2012). Trachyspermum ammi (Ajwain): A Comprehensive Review. International Research Journal of Pharmacy, 3(5), 133-138. retrieved from http://www.irjponline.com/admin/php/uploads/1082_pdf.pdfHejazian , S.H., Dashti, M.H., & Salami, A. (2008). The Analgesic Effect of Alcoholic Extract of Carum copticum (L.) C. B. Clarke on Choronic Pain in Mice. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 23(4), 468-476. retrieved from http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/57713863804.pd
Leave A Comment
You must be logged in to post a comment.